Tại sao bạn càng học nhiều về Content, lại càng thấy mình kém đi?
Đã đến lúc đối mặt với "khủng hoảng dư thừa".
Hơn chục năm trước, tôi đã bỏ lỡ cơ hội chọn đúng ngành khi học Đại học, rồi bỏ lỡ thời điểm vàng để thử nghiệm các vị trí trong nghề Content sau khi tốt nghiệp. Tất cả là vì thiếu thông tin. Không có định hướng, không ai chỉ cho tôi biết mình nên bắt đầu từ đâu. Vì thế, tôi đã đánh mất thời gian quý giá của tuổi trẻ, để rồi đến tận khi đã có con, mới bắt đầu lại.
Tôi đã từng nghĩ, các bạn bây giờ có nhiều lợi thế hơn tôi ngày xưa, vì thông tin đầy rẫy. Lên Google, lên mạng xã hội hay hỏi AI, đều ra rất nhiều kết quả.
Nhưng rồi gần đây khi nói chuyện với các bạn, tôi mới nhận ra: Thừa thông tin cũng gây nên một dạng khủng hoảng mang tên “Choáng ngợp”.
Khủng hoảng của người mới trong thời đại số
Sự khủng hoảng này đến từ nhiều nguyên nhân:
1. Không đủ khả năng chọn lọc thông tin
Giờ đây, ai cũng có thể lên mạng và phong mình là “chuyên gia”. Nếu thiếu tỉnh táo, các bạn rất dễ bị FOMO bởi những con số về thu nhập khủng, hay những nội dung nói rằng làm nghề Content kiếm tiền dễ lắm. Để rồi, các bạn có kỳ vọng sai, dẫn tới sự sụp đổ khi mọi thứ không như tưởng tượng.
AI cũng “mở đường” cho việc tạo “nội dung rỗng” dễ hơn bao giờ hết. Một người có thể tìm nội dung từ nhiều nguồn, cắt cúp, xào xáo rồi biến nó thành của mình khi còn chưa có trải nghiệm thực tế. Nếu cứ chạy theo những “chuyên gia” như vậy, bạn sẽ chỉ nhận về một mớ thông tin hỗn độn thiếu kiểm chứng.
Nhưng lại rất khó để người mới phân biệt được đâu là chuyên gia thật, đâu là “hàng fake”, đâu là nội dung đáng để học theo và đâu là “rác” cần dọn dẹp. Vì vậy, bạn sẽ rất dễ cảm thấy rối bời vì ai nói cũng có vẻ hay.
2. Xu hướng “tích trữ” mà không “sử dụng”
Cảm giác thấy mình còn thiếu, chưa đủ giỏi rất dễ khiến bạn rơi vào cái bẫy “tích trữ tài nguyên”. Nó sẽ có biểu hiện thế này:
Người ta chia sẻ một ebook hay một khóa học miễn phí, bạn vội vàng lưu lại.
Người ta chia sẻ một “công thức”, bạn cũng nhanh nhẹn share về tường.
Nhưng bạn rất hiếm khi đọc/xem hết những nội dung đó. Nó chỉ tạo ra cho bạn một ảo giác an tâm, rằng mình “đã sở hữu rồi, lúc nào xem cũng được”. Rút cuộc, thời gian cứ trôi qua mà bạn chỉ đang tích thêm dữ liệu, chứ không phát triển năng lực.
3. Không có cơ sở đưa ra quyết định
Mỗi lần lên mạng, bạn thấy mình như bị “chia năm xẻ bảy”. Người thì bảo phải học kỹ năng A, người lại bảo phải có kỹ năng B. Người khuyên nên vào Agency, người lại nói làm Freelancer vẫn sống tốt.
Việc thiếu kinh nghiệm, như đã nói ở trên, khiến bạn không có cơ sở để đưa ra quyết định xem nên nghe theo ai, nên hành động thế nào. Bạn cứ như một chiếc lá trôi dạt giữa mấy dòng nước, bị cuốn đi mãi mà chẳng thể tự “bơi”.
Lối ra nào cho Newbie? Một lộ trình 3 bước đã được kiểm chứng
Vậy thì một Newbie muốn vào nghề Content phải làm gì trong thời đại này? Dưới đây là lộ trình chi tiết mà tôi gợi ý:
Bước 1: Tìm hiểu thị trường theo đúng trình tự
Thay vì sa đà vào các tips & tricks, bạn hãy bắt đầu bằng việc xây dựng một cái nhìn toàn cảnh.
Tình hình thị trường: Ngành Marketing và nghề Content đang thay đổi như thế nào? Ví dụ, dưới đây là một số key takeaways mà tôi đúc rút được sau khi nghiên cứu các báo cáo nổi bật nhất gần đây:
AI không còn là tùy chọn: 94% các nhà lãnh đạo marketing đã sẵn sàng tăng cường sự hiện diện thương hiệu của họ thông qua tìm kiếm bằng AI. Đồng thời, các công cụ tìm kiếm tích hợp AI tạo sinh (như Google AI Overviews) có thể làm giảm tới 25% lưu lượng truy cập tự nhiên vào các trang web. Điều này có nghĩa là, kỹ năng SEO truyền thống cần được bổ sung bằng kỹ năng tạo nội dung chất lượng cao để được AI trích dẫn.
Video vẫn là vua: 91% các công ty hiện nay sử dụng video trong chiến lược marketing của họ , và 90% marketer dự định ưu tiên nội dung video trong năm 2025. Kỹ năng viết kịch bản và tư duy hình ảnh ngày càng trở nên quan trọng.
Cá nhân hóa là lợi thế cạnh tranh: 75% người tiêu dùng có xu hướng mua hàng từ các thương hiệu cung cấp nội dung được cá nhân hóa. Điều này đòi hỏi người làm content phải có kỹ năng phân tích dữ liệu và thấu hiểu sâu sắc từng phân khúc khách hàng.
Nhu cầu thực tế: Truy cập các trang tuyển dụng như LinkedIn, TopCV, Indeed... và tìm kiếm từ khóa "Content Writer", "Content Marketing". Hãy thống kê xem: nhà tuyển dụng đang yêu cầu những kỹ năng cụ thể nào? Mức lương cho vị trí fresher/junior là bao nhiêu? Yêu cầu về kinh nghiệm ra sao?
Lộ trình tổng quát: Research và vẽ ra một bức tranh sự nghiệp khả thi, để biết được: từ vị trí Newbie, bạn sẽ cần đi qua những giai đoạn nào, vượt qua những nấc thang nào để phát triển.
Ví dụ, nếu bạn làm việc trong một doanh nghiệp SME, bạn có thể sẽ đi qua lộ trình như sau: Intern => Junior Content Writer => Senior Content Writer => Content Team Leader => Head of Content.
(Đây chỉ là ví dụ minh họa, bạn cũng có thể rẽ nhánh sau Marketing Executive rồi phát triển tiếp, hoặc thuyên chuyển qua một số vị trí khác).
Bạn có thể tham khảo thông tin về lộ trình sự nghiệp ở một số trang đáng tin cậy, như Brands Vietnam hoặc Tomorrow Marketers. Hoặc bạn cũng có thể tham gia chương trình Unlock Your Content Career để được tôi cùng đồng hành vẽ lộ trình sự nghiệp một cách cá nhân hóa.
Bước 2: Lập danh sách ưu tiên: Tư duy -> Kiến thức -> Kỹ năng
Bạn không thể học mọi thứ cùng lúc. Quy trình hợp lý là HỌC -> THỰC HÀNH -> TRẢI NGHIỆM -> ĐÚC RÚT rồi mới quay lại học tiếp. Hãy ưu tiên theo trình tự sau:
Trang bị TƯ DUY đúng: Đây là nền tảng quan trọng nhất. Hãy bắt đầu bằng việc chuyển đổi từ "Tư duy của người viết" (chỉ tập trung vào câu chữ cho hay) sang "Tư duy của Marketer" (hiểu rằng nội dung là công cụ để giải quyết vấn đề kinh doanh, phục vụ mục tiêu và đối tượng cụ thể).
Tìm hiểu KIẾN THỨC nền: Đọc các kiến thức cơ bản về Marketing (4P, 7P, STP), hành trình khách hàng (Customer Journey), phễu marketing (Marketing Funnel). Các trang uy tín bạn có thể tham khảo là Brands Vietnam, Tomorrow Marketers, HubSpot Blog.
Học và thực hành KỸ NĂNG: Sau khi có nền tảng, hãy bắt đầu với các kỹ năng cụ thể như: Research, Phân tích Insight, Lên ý tưởng, và đặc biệt là các kỹ năng của tương lai như: xây dựng câu lệnh (prompt) cho AI, phân tích dữ liệu cơ bản, và tư duy xây dựng cộng đồng.
Bước 3: Bắt đầu từng bước nhỏ để xây dựng sự tự tin
Nếu cứ đợi đến lúc thấy tự tin mới bắt đầu, bạn sẽ trì hoãn vô thời hạn. Chiến lược khôn ngoan hơn là xây dựng sự tự tin qua từng "chiến thắng nhỏ".
Ví dụ, thay vì đặt mục tiêu "có thu nhập 15 triệu/tháng" ngay lập tức, hãy đặt các mục tiêu khả thi hơn trong tháng đầu tiên:
Viết và hoàn thiện 1 bài viết chuẩn SEO cho một chủ đề bạn am hiểu để làm portfolio.
Phân tích 3 tin tuyển dụng và liệt kê các kỹ năng được yêu cầu nhiều nhất.
Tham gia một cộng đồng về Content, đặt 1 câu hỏi và tương tác với 5 thành viên khác.
Đặt mục tiêu vừa sức sẽ giúp bạn vừa có động lực cố gắng, vừa không nản lòng nếu gặp khó khăn.
Khoan hãy nghĩ đến chuyện kiếm nhiều tiền, rồi tự do vừa làm việc vừa đi du lịch. Trang bị một tầm nhìn bao quát và thực tế, sau đó kiên trì đi từng bước, bạn sẽ tới được đích.
Hy vọng bản tin tuần này đã giúp bạn "gỡ rối" phần nào.
Nếu bạn cần một "tấm bản đồ" rõ ràng để tự tin đi những bước đầu tiên, Masterclass "Lộ trình nghề viết tự do" sắp tới của tôi sẽ là kim chỉ nam cho bạn.
Còn nếu bạn cần một người đồng hành kèm cặp để biến tấm bản đồ đó thành kết quả thực tế, chương trình đào tạo "Unlock Your Content Career" sẽ là lựa chọn phù hợp.
Tranh thủ đăng ký trong tuần này để nhận giá Early Bird nhé ;)
Bạn cũng có thể trả lời lại email này nếu muốn được tôi tư vấn thêm.
Chúc bạn một tuần làm việc hiệu quả!